Πολύ καλά κάνει η ΑΠΔΠΧ και επισημαίνει αυτούς τους υπαρκτούς κινδύνους από τους οποίους κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει (ούτε ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρκοζί, ούτε ο ιδρυτής του Facebook, ούτε η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ, ούτε η VODAFONE Αυστραλίας, ούτε, ούτε, ούτε... "ουκ εστίν αριθμός" πόσα ούτε). Ενημερώνεται λοιπόν ο μαθητής, και στο πλαίσιο της ελευθερίας της επιλογής, εάν θέλει αυτός και οι γονείς του, εκτίθεται σε αυτούς τους κινδύνους έχοντας πλήρη επίγνωση για το τι μπορεί να πάθει.
Τι μπορεί να πάθει; Στο 2ο κείμενο κατωτέρω η ΑΠΔΠΧ δίνει μερικά παραδείγματα: "Αν δεν προσέξεις πώς και πού τα δημοσιοποιείς ή αν πέσουν σε λάθος χέρια, τα προσωπικά σου δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάποιους για να σε δυσφημίσουν ή να σε φέρουν σε δύσκολη θέση, αποκαλύπτοντας ιδιωτικές σου στιγμές... Οι πληροφορίες αυτές είναι δυνατόν να δυσκολέψουν τη ζωή σου στο μέλλον, π.χ. όταν θα ψάχνεις για δουλειά ή θα θέλεις να σπουδάσεις στο πανεπιστήμιο ή να πάρεις δάνειο από μία τράπεζα. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να πέσεις ακόμα και θύμα υποκλοπής ταυτότητας (δηλαδή κάποιος που έχει τα δεδομένα σου μπορεί να προσποιείται ότι είσαι εσύ) ή θύμα παρενόχλησης και εξαπάτησης."
Μετά από όλα αυτά έχουμε τις εξής απορίες:
1. Αυτή την ευαισθησία που έδειξε η ΑΠΔΠΧ για τους μαθητές, θα την δείξει και για τους πολίτες αυτής της χώρας τώρα που σχεδιάζεται η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και η Κάρτα του Πολίτη (ΚτΠ);
2. Θα βγάλει ανάλογο κείμενο με το οποίο θα επισημαίνει τους κινδύνους από την χρήση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και της ΚτΠ και θα το παρουσιάσει μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών (που σχεδιάζει την ΚτΠ) στους πολίτες;
3. Όλα αυτά για τα οποία επισημαίνει τον κίνδυνο στους μαθητές η ΑΠΔΠΧ (βλέπε 3ο κείμενο κατωτέρω) δηλ. κινητό τηλέφωνο, Facebook, internet, η συσκευή GPS στο αυτοκίνητο κλπ είναι προαιρετικά. Ως προαιρετικά κάποιος μπορεί να μην τα χρησιμοποιήσει και να μην εκτεθεί σε αυτούς τους κινδύνους. Κατ'αναλογία εάν η ΚτΠ είναι προαιρετική, όποιος θέλει δεν την παραλαμβάνει (όπως στη Ρωσία) οπότε δεν εκτίθεται σε αυτούς τους κινδύνους. Εάν όμως η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και το κλειδί της η ΚτΠ είναι υποχρεωτική, τότε η ΑΠΔΠΧ απλά θα μας επισημαίνει τους υπαρκτούς κινδύνους της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και της ΚτΠ και μετά θα "νίπτει τας χείρας της"; Δεν πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο για να προστατέψει τους πολίτες; Εάν οι γνωρίζοντες δεν μιλήσουν, δεν αντιδράσουν, δεν αντισταθούν τότε ποιός θα το κάνει; Οι απλοί πολίτες που δεν ξέρουν καν τι είναι τα ψεύτικα παράθυρα στο λογισμικό ενημέρωσης της ΚτΠ;
Και κάτι τελευταίο που ισχύει για όλους μας: Σε ένα τόσο σημαντικό θέμα θα ξεκαθαρίσει η "ήρα από το στάρι". Θα φανεί ποιος αγωνιά για την ελευθερία του πολίτη-πρόσωπο και ποιος ...αδιαφορεί για το φακέλωμα του πολίτη-αριθμός. Με άλλα λόγια, με αφορμή αυτό το θέμα, θα κάτσει ο κάθε "κατεργάρης" στον πάγκο του... Και πάγκος σε αυτή την περίπτωση θα είναι η συνείδηση του λαού !
Οι κίνδυνοι αυτών των συστημάτων παρουσιάζονται αναλυτικά στο κείμενο του καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ κου Μαντζούφα "Βιοπολιτική και Βιομετρία". Επιπρόσθετα μπορείτε να δείτε και το κείμενό μας: "6 λόγοι για τους οποίους αξίζει να πεις ΟΧΙ στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και στην Κάρτα του Πολίτη".
ΘΕΜΑ: Ενημέρωση μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων
Το ΥΠ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ Δ.Β.Μ.Θ., έχοντας θέσει το ψηφιακό σχολείο στις βασικές επιλογές του και στηρίζοντας ενέργειες για την ολοκληρωμένη ενημέρωση και εκπαίδευση των μαθητών για το διαδίκτυο και την ασφαλή περιήγησή τους σε αυτό , συμπράττει με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) στην προσπάθεια της καλύτερης προστασίας της ιδιωτικής ζωής των μαθητών και καλεί στην όσο το δυνατό καλύτερη κοινοποίηση και προβολή της ηλεκτρονικής διεύθυνσης της ιστοσελίδας της Αρχής ΠΔΠΧ : http://www.dpa.gr/ και του σχετικού ιστότοπου που απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων (link: «ΜΙΚΡΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ»).
Ο ιστότοπος είναι δομημένος σε τέσσερις ενότητες, κάθε μία από τις οποίες περιέχει ενημερωτικό κείμενο, τεστ γνώσεων, βίντεο ευαισθητοποίησης και ειδικό τμήμα με εκπαιδευτικό υλικό. Η πρώτη ενότητα («Μαθαίνω για τα προσωπικά μου δεδομένα») περιλαμβάνει γενική ενημέρωση για την προστασία της ιδιωτικότητας και τα δικαιώματα των πολιτών , δίνοντας έμφαση στα ψηφιακά ίχνη και στην παρακολούθηση στο Διαδίκτυο. Η δεύτερη ενότητα («Σκέφτομαι πριν δημοσιεύσω») στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τη δημοσίευση προσωπικών δεδομένων. Η τρίτη ενότητα («Γνωρίζω σε ποιον μιλώ») προβάλλει το ζήτημα της πλαστοπροσωπίας στο διαδίκτυο και τέλος, η τέταρτη ενότητα («Δικτυώνομαι με ασφάλεια»), εστιάζει στην προστασία προσωπικών δεδομένων κατά τη χρήση υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης.
Με αφορμή την 28η Ιανουαρίου, η οποία έχει καθιερωθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Δεδομένων, οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές καλούνται να περιηγηθούν τον ιστότοπο και να χρησιμοποιήσουν το εκπαιδευτικό υλικό που περιέχει, είτε στο μάθημα της Πληροφορικής είτε στα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων, τα οποία ειδικά εφέτος εστιάζουν στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (βλ. «Σχεδιασμός και Υλοποίηση προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων» σελ. 4, ΑΠ. : Γ7/119236/24-9-2010)
ΠΗΓΗ
ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: Tι είναι τα προσωπικά δεδομένα και πότε επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται
Τι είναι τα προσωπικά δεδομένα;
Προσωπικά δεδομένα είναι κάθε πληροφορία που σε χαρακτηρίζει, όπως για παράδειγμα το όνομά σου, η διεύθυνσή σου, το τηλέφωνό σου, τα ενδιαφέροντά σου, οι επιδόσεις σου στο σχολείο, οι φωτογραφίες σου, οι απόψεις σου, κ.α.
Μερικές φορές τα προσωπικά σου δεδομένα αφορούν ιδιαίτερα ευαίσθητα στοιχεία της ιδιωτικής σου ζωής, όπως στο θρήσκευμά σου, στις πολιτικές σου πεποιθήσεις, στην κατάσταση της υγείας σου ή στην ερωτική σου ζωή.
Πώς χρησιμοποιούνται τα προσωπικά μου δεδομένα;
Πολλές από τις καθημερινές σου δραστηριότητες βασίζονται στην επεξεργασία των προσωπικών σου δεδομένων:
• Η φόρμα που συμπληρώνεις για συμμετοχή στο διαγωνισμό της εταιρείας ηλεκτρονικών παιχνιδιών περιέχει προσωπικά σου στοιχεία, όπως όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση και ηλικία.
• Το ίδιο συμβαίνει και κατά την εγγραφή σου σε ένα διαδικτυακό (on-line) κατάστημα βιβλίων.
• Το σχολείο σου τηρεί δεδομένα για τους βαθμούς και τις επιδόσεις σου.
• Ο γιατρός που επισκέφτηκες τηρεί τις ιατρικές σου εξετάσεις και άλλα σχετικά στοιχεία για την υγεία σου.
• Ο αθλητικός σύλλογος στον οποίο είσαι μέλος τηρεί τα στοιχεία που έδωσες κατά την εγγραφή σου, καθώς και ιατρικά πιστοποιητικά.
• Το προφίλ σου στο Facebook περιέχει πληροφορίες για τους φίλους σου, τα ενδιαφέροντά σου, αλλά και άλμπουμ με φωτογραφίες σου.
• Το ηλεκτρονικό φόρουμ για μουσική που παρακολουθείς περιέχει στοιχεία για τις μουσικές προτιμήσεις σου και τους καλλιτέχνες που σε ενδιαφέρουν.
Είναι δυνατόν τα προσωπικά μου δεδομένα να χρησιμοποιηθούν... εναντίον μου;
Αν δεν προσέξεις πώς και πού τα δημοσιοποιείς ή αν πέσουν σε λάθος χέρια, τα προσωπικά σου δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάποιους για να σε δυσφημίσουν ή να σε φέρουν σε δύσκολη θέση, αποκαλύπτοντας ιδιωτικές σου στιγμές... Οι πληροφορίες αυτές είναι δυνατόν να δυσκολέψουν τη ζωή σου στο μέλλον, π.χ. όταν θα ψάχνεις για δουλειά ή θα θέλεις να σπουδάσεις στο πανεπιστήμιο ή να πάρεις δάνειο από μία τράπεζα. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να πέσεις ακόμα και θύμα υποκλοπής ταυτότητας (δηλαδή κάποιος που έχει τα δεδομένα σου μπορεί να προσποιείται ότι είσαι εσύ) ή θύμα παρενόχλησης και εξαπάτησης.
Πότε επιτρέπεται κάποιος να χρησιμοποιεί τα προσωπικά μου δεδομένα;
Στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ειδική νομοθεσία που προστατεύει τα άτομα από την ανεξέλεγκτη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων είναι ο αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας (νόμοι 2472/1997 και 3471/2006).
Ως βασικός κανόνας ισχύει ότι για να χρησιμοποιήσει κάποιος τα προσωπικά σου δεδομένα για έναν συγκεκριμένο σκοπό πρέπει να έχει εξασφαλίσει την συγκατάθεσή σου και, σε αρκετές περιπτώσεις, τη συναίνεση των γονιών σου. Με αυτό εννοούμε ότι, αφού προηγουμένως έχεις ενημερωθεί ακριβώς για το ποιος είναι αυτός που θέλει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα σου, για ποιον λόγο θέλει να τα χρησιμοποιήσει, ποια στοιχεία σου θέλει να πάρει και με ποιους θα τα μοιραστεί, έχεις δεχθεί και έχεις πει με σαφή τρόπο ότι συμφωνείς.
Η συγκατάθεση είναι ο γενικός κανόνας, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Για παράδειγμα κάποιοι οργανισμοί, όπως π.χ. ο δήμος ή το σχολείο σου, μπορούν να επεξεργάζονται συγκεκριμένα προσωπικά δεδομένα χωρίς τη συγκατάθεσή σου. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δεδομένα σου είναι απαραίτητα για να εκτελέσουν το έργο τους και αυτό συνήθως ορίζεται σε κάποιο νόμο.
Ποια είναι τα δικαιώματα μου σε σχέση με τα προσωπικά μου δεδομένα;
• Όταν κάποιος σου ζητά να του δώσεις προσωπικά σου δεδομένα, έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις ακριβώς την ταυτότητά του, τον σκοπό για τον οποίο χρειάζεται τα δεδομένα σου, σε ποιους θα τα στείλει, καθώς και ποιοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτά.
• Έχεις το δικαίωμα να γνωρίζεις ποια δεδομένα τηρούν οι άλλοι (οργανισμοί ή άτομα) για σένα και μπορείς να τους ζητάς να σε ενημερώνουν για αυτό.
• Έχεις το δικαίωμα να ζητάς τη διαγραφή ή τη διόρθωση των προσωπικών σου δεδομένων, όταν θεωρείς ότι η πληροφορία αυτή σε θίγει ή είναι λανθασμένη ή όταν διαφωνείς με την επεξεργασία αυτών των δεδομένων.
ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: Συμβουλές προς τους μαθητές
Αν οι μαθητές ανακαλύψουν ότι κάποιος παραβιάζει τα προσωπικά τους δεδομένα, όπως π.χ. ότι τα συλλέγει ή τα δημοσιοποιεί (π.χ. «ανεβάζει» φωτογραφίες σου στο διαδίκτυο) χωρίς τη συγκατάθεσή τους θα πρεπει να ενημερώσουν αμέσως τους γονείς τους και να απευθυνθούν στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων για να τους βοηθήσει.
Στοιχεία επικοινωνίας με την Αρχή:
Ταχυδρομική Διεύθυνση:
Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Γραφεία: Κηφισίας 1-3, Τ.Κ. 115 23, Αθήνα
Τηλεφωνικό Κέντρο: +30 210 6475600
Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο:
Σύμφωνα με με τις οδηγίες που δίνει η ΑΠΠΔ:
Προσπάθησε να διατηρείς τον έλεγχο των προσωπικών σου δεδομένων:
• Ρώτα γιατί είναι απαραίτητα τα δεδομένα σου – Σκέψου ποιος είναι αυτός που τα ζητάει. Είναι κάποιος που εμπιστεύεσαι; Πώς πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει; Θα τα αποστείλει σε άλλους και, αν ναι, σε ποιους; Αν δεν είσαι σίγουρος για κάτι από όλα αυτά, ρώτα και μάθε πριν διαθέσεις πληροφορίες που σε αφορούν.
• Σκέψου πριν αποκαλύψεις δεδομένα – Αν λαμβάνεις γράμματα, e-mails, μηνύματα στο κινητό ή στο Facebook που σου ζητούν πληροφορίες, μην απαντήσεις αν δεν είσαι σίγουρος από ποιον προέρχονται.
• Διάβαζε προσεκτικά τα «ψιλά γράμματα» - Κάποιες εταιρείες μπορεί να γράφουν εκεί όρους για την χρησιμοποίηση των δεδομένων σου, π.χ. για διαφημιστικούς σκοπούς. Θυμήσου ότι πρέπει πάντα να δίνεις τη συγκατάθεσή σου γι’ αυτό.
• Διάβαζε την πολιτική ιδιωτικότητας στις ιστοσελίδες που επισκέπτεσαι – μάθε πώς χρησιμοποιούν τα δεδομένα σου, π.χ. αν εγκαθιστούν αρχεία cookies και αν προωθούν τις πληροφορίες που σε αφορούν σε διαφημιστικές εταιρείες.
• Εμπιστεύσου το ένστικτό σου – Αν δεν είσαι σίγουρος για την ασφάλεια μιας ιστοσελίδας ή δεν νιώθεις άνετα με τον τρόπο που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν τα προσωπικά σου δεδομένα, προτίμησε κάποια άλλη.
• Δυσκόλεψε τους… «κακούς» – Χρησιμοποίησε διαφορετικά συνθηματικά στους λογαριασμούς σου (π.χ. e-mail, Facebook, Twitter). Διάλεξε συνθηματικά που είναι εύκολο για σένα να θυμάσαι, αλλά δύσκολο για τους άλλους να μαντέψουν.
• Σκέψου ποιος μπορεί να βλέπει τα δεδομένα σου – Μην επισκέπτεσαι ιστοσελίδες που δεν θα ήθελες οι άλλοι να γνωρίζουν όταν χρησιμοποιείς «κοινόχρηστους» υπολογιστές.
• Σκέψου πριν αγοράσεις στο διαδίκτυο – Χρησιμοποίησε ασφαλείς ιστοσελίδες, στις οποίες φαίνονται καθαρά τα στοιχεία επικοινωνίας της εταιρείας και οι οποίες διαθέτουν πολιτική ιδιωτικότητας. Έλεγχε αν είναι ασφαλές το κανάλι επικοινωνίας (π.χ. θα πρέπει η διεύθυνση της σελίδας να ξεκινάει με https και στο πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο να εμφανίζεται ένα λουκέτο ως εικονίδιο).
• Θυμήσου να αποσυνδέεσαι από τις ιστοσελίδες, στις οποίες έχεις εισέλθει/συνδεθεί με χρήση συνθηματικών (π.χ. όταν κάνεις αγορές από το διαδίκτυο ή την ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης).
• Κράτα τον υπολογιστή σου ασφαλή – Χρησιμοποίησε προγράμματα τείχους ασφαλείας (firewall) και προστασίας από ιούς (antivirus). Φρόντισε τα προγράμματα αυτά να είναι ενημερωμένα.
Με «παρακολουθεί» κανείς;
Έχεις καταλάβει πόσο συχνά τα προσωπικά σου δεδομένα αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας;
Σκέψου μια μέρα στη ζωή σου...
Είναι καλό να γνωρίζεις πόσο συχνά αφήνεις «ίχνη» γύρω σου... Ίσως κάποιες φορές να μην το θέλεις...
7:15 Διαβάζεις το e-mail σου – ο πάροχος ηλεκτρονικών επικοινωνιών καταγράφει την ώρα που μπήκες στο λογαριασμό σου, τον αποστολέα του μηνύματός σου, καθώς και την ώρα που σου έστειλε το μήνυμα.Μάθε περισσότερα
7:30 «Κατεβάζεις» ένα τραγούδι στο iPod – η εταιρεία που σου πουλάει το τραγούδι καταγράφει το e-mail σου και τις μουσικές σου προτιμήσεις.
7:50 Η μητέρα σου σε πάει με το αυτοκίνητο στο σχολείο – το αυτοκίνητο διαθέτει συσκευή GPS που καταγράφει τη διαδρομή σας από το σπίτι στο σχολείο. Σε κάποια σημεία της διαδρομής υπάρχουν κάμερες ρύθμισης της κυκλοφορίας και ελέγχου παραβιάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
10:10 Μπαίνεις στην τάξη – στο απουσιολόγιο του τμήματός σου καταγράφονται οι απόντες για κάθε διδακτική ώρα. Ο σχολικός σου φάκελος περιλαμβάνει τους βαθμούς και τις αξιολογήσεις που σε αφορούν.
12:00 Ο κολλητός σου σε τραβάει μια φωτογραφία με το κινητό – η φωτογραφία είναι αστεία και λέει πως μπορεί αργότερα να την ανεβάσει στο Facebook.
15:00 Σερφάρεις στο διαδίκτυο από το σπίτι – ο φυλλομετρητής (browser) που χρησιμοποιείς καταγράφει τις σελίδες που επισκέπτεσαι. Κάποιες σελίδες εγκαθιστούν στον υπολογιστή σου μικρά αρχεία (cookies) ώστε να μπορούν να σε αναγνωρίζουν όταν θα τις ξαναεπισκεπτείς.Μάθε περισσότερα.
15:15 Κλικάρεις μια διαφήμιση που έχει ενδιαφέρον – η διαφημιστική εταιρεία καταγράφει τις προτιμήσεις σου ώστε να μπορεί να σου στέλνει προσφορές για προϊόντα που σε ενδιαφέρουν.
Μάθε περισσότερα.
15:30 Στέλνεις μια ηλεκτρονική κάρτα σε έναν φίλο που έχει γενέθλια – για την αποστολή της κάρτας πρέπει να συμπληρώσεις μια φόρμα με διάφορα προσωπικά σου στοιχεία και το email σου.
16:00 Ψάχνεις στοιχεία για την έκθεση που πρέπει να παραδώσεις αύριο – στο Google καταγράφονται όλες οι αναζητήσεις που πραγματοποιείς, μαζί με την χρονική στιγμή της αναζήτησης και τη διεύθυνση δικτύου (ΙΡ) με την οποία ο υπολογιστής σου συνδέεται, μέσω του παρόχου, στο διαδίκτυο. Μάθε περισσότερα.
18:00 Πηγαίνεις στο γυμναστήριο – στην είσοδο υπάρχει κάμερα που καταγράφει όσους μπαίνουν και βγαίνουν. Στην υποδοχή «περνάς» την κάρτα μέλους σου από το ειδικό μηχάνημα που την σκανάρει και εμφανίζει τα στοιχεία σου στην οθόνη.
19:00 Ακούς τα φωνητικά σου μηνύματα στο κινητό – το τηλέφωνο σου καταγράφει όλους όσους σε κάλεσαν, τους αριθμούς τηλεφώνου τους και τις ώρες κλήσης.
22:00 Μπαίνεις στο Facebook – διαβάζεις τι έκαναν σήμερα οι φίλοι σου και γράφεις τα δικά σου νέα. Βλέπεις ότι έχεις γίνει tagged στην σημερινή φωτογραφία που ανέβασε ο κολλητός σου και κάποιοι έχουν ήδη βάλει σχόλια. Δέχεσαι να κάνεις «φίλους» δύο νέα άτομα, παρόλο που το ένα δεν το ξέρεις πολύ καλά.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου