Σε μία ιστορική απόφαση κατέληξε το Εφετείο Αθηνών, βάζοντας δικαστικό φρένο στη δράση των εισπρακτικών εταιριών και τον τρόπο με τον οποίο παραβιάζουν τα προσωπικά δεδομένα των δανειοληπτών.
Η συγκεκριμένη τελεσίδικη απόφαση του δικαστηρίου πρόκειται να
δημιουργήσει δεδικασμένο για άλλες χιλιάδες παρόμοιες περιπτώσεις
παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Η τράπεζα καλείται να
αποζημιώσει χρηματικά πολίτη για ηθική βλάβη που του προκάλεσε,
παραχωρώντας τα προσωπικά του δεδομένα (όπως στοιχεία ταυτότητας,
σταθερό και κινητό τηλέφωνο) σε εισπρακτική εταιρεία, οι
υπάλληλοι της οποίας άρχισαν να τον «βομβαρδίζουν» με τηλεφωνήματα,
ζητώντας του να καταβάλει τις δόσεις δανείου που είχε καθυστερήσει.
Σύμφωνα με τα όσα περιλαμβάνονται στην αγωγή κατά του
χρηματοπιστωτικού ιδρύματος «η τράπεζα προέβη σε παράνομη επεξεργασία
των συλλεγέντων από αυτήν -κατά την κατάρτιση δανειακής συμβάσεως-
προσωπικών δεδομένων μου περί του χρέους μου, παραλείποντας να με
ενημερώσει, όπως όφειλε, με τρόπο σαφή για τους σκοπούς της επεξεργασίας
κατά το στάδιο συλλογής των δεδομένων αυτών κατά το χρόνο καταρτίσεως
της επίδικης συμβάσεως δανείου, αφετέρου δε, κατά το χρόνο πριν από τη
διαβίβαση τους στην επικαλούμενη εισπρακτική εταιρία (αποδέκτρια) για τη
μέλλουσα ανακοίνωση των προσωπικών μου δεδομένων προς αυτήν. »Η
εισπρακτική εταιρία παρανόμως επεξεργάσθηκε ως αποδέκτρια τα ως άνω
προσωπικά δεδομένα, τα οποία μη νομίμως συνέλεξε από την εναγομένη και
καταχώρησε αυτά στο αρχείο της (ηλεκτρονικό υπολογιστή), ακολούθως δε τα
xρησιμοποίησε δια της αναφερομένης στην αγωγή υπαλλήλου της, η οποία με
κάλεσε τηλεφωνικώς στο κινητό τηλέφωνο και στο τηλέφωνο της οικίας μου
και, αιφνιδιάζοντας με, μου ζητούσε την επιβεβαίωση των γνωστών σε
εκείνη προσωπικών μου δεδομένων (στοιχεία ταυτότητας κλπ), καθώς και του
χρεωστικού υπολοίπου της δανειακής μου σύμβασης, χωρίς να με ενημερώνει
για την επωνυμία της εταιρίας εκ μέρους της οποίας με καλούσε.
Με τις παραπάνω παράνομες πράξεις και παραλείψεις η εναγομένη τραπεζική εταιρία μου προκάλεσε μεγάλη ψυχική αναστάτωση, θυμό και οργή».
Με την αγωγή του ο πολίτης, ζητούσε μετά νόμιμη μετατροπή του καταψηφιστικού αιτήματος σε αναγνωριστικό, να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη οφείλει να του καταβάλει νομιμοτόκως το ποσό των 80.000 ευρώ για χρηματική του ικανοποίηση προς αποκατάσταση της προκληθείσης σ' αυτόν εκ της άνω αιτίας ηθικής βλάβης, γράφει η εφημερίδα Άποψη.
Η αγωγή του έγινε δεκτή από το Πρωτοδικείο της Αθήνας (εν μέρει ως προς το χρηματικό ποσόν της αποζημιώσεως) και η υπόθεση πήγε στο Εφετείο της Αθήνας μετά από έφεση που άσκησε η τράπεζα για «εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων».
Η απόφαση 1437/14 ΕΦ ΑΘΗΝΩΝ
Σύμφωνα όμως με το σκεπτικό του Εφετείου (ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ-
Τμήμα 5°), καταλυτικό για τις μεθόδους που επέρχονται οι τράπεζες όταν
οι δανειολήπτες καθυστερούν την καταβολή των δόσεων, αποδείχτηκαν τα
ακόλουθα: «Ο ενάγων είχε καταρτίσει με την εναγομένη στις 21-12-2004
σύμβαση προσωπικού δανείου ποσού 25.000 ευρώ εξοφλητέου σε 48 μηνιαίες
δόσεις. Κατά την κατάρτιση της συμβάσεως η εναγομένη τράπεζα συνέλεξε
από τον ίδιο τον ενάγοντα τα αναγκαία προς τούτο απλά προσωπικά δεδομένα
αυτού, όπως επώνυμο, όνομα, όνομα πατρός, ημερομηνία γέννησης, αριθμό
ταυτότητας, διεύθυνση κατοικίας, αριθμό τηλεφώνου (σταθερού και
κινητού), επάγγελμα.
Η αποπληρωμή του δανείου δεν εξελίχθηκε ομαλά, διότι ο ενάγων καθυστέρησε την καταβολή των τριών τελευταίων δόσεων συνολικού ύψους 1.865,83 ευρώ. Έχοντας αξίωση η εναγομένη τράπεζα από τις καθυστερούμενες δόσεις του δανείου, ανέθεσε την είσπραξη της οφειλής αυτής στην εταιρία με την επωνυμία «ΥΠΗΡΕΣΙΑ 800 - ΤΕΛΕΠΕΡΦΟΡΜΑΝΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ», διαβιβάζοντας σ' αυτήν τα παραπάνω προσωπικά δεδομένα του ενάγοντος, μεταξύ των οποίων το τηλέφωνο κατοικίας του, το κινητό και το σταθερό που είχε ο ίδιος δηλώσει ως τηλέφωνο επικοινωνίας στην για χορήγηση πιστωτικής κάρτας, καθώς επίσης και το δυσμενές οικονομικό δεδομένο της οφειλής, χωρίς προηγουμένως να έχει ενημερώσει τον ενάγοντα για τη διαβίβαση αυτή. Η τράπεζα με τις πρωτόδικες προτάσεις της ισχυρίσθηκε ότι κατά τη συλλογή των προσωπικών δεδομένων του ενάγοντος για τη σύμβαση του δανείου είχε προβεί σε σχετική ενημέρωση που εμπεριέχετο σε όρο της σύμβασης.
Το κείμενο όμως αυτό της προσκομιζόμενης σύμβασης, της οποίας το περιεχόμενο είναι αναμφίβολο, ουδόλως αποδεικνύεται από την εναγομένη - που έχει το βάρος απόδειξης της ενημέρωσης κατά τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη ότι αυτή κατά τον παραπάνω χρόνο της συλλογής των δεδομένων είχε ενημερώσει τον ενάγοντα κατά τρόπο σαφή για το σκοπό της επεξεργασίας (διαβίβασης) και για τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες των αποδεκτών, όπως απαιτείτο κατ' άρθρο 1.1 παρ. 1 β, γ. Η τράπεζα εξάλλου δεν επικαλέσθηκε, ούτε απέδειξε ότι είχε προβεί σε τέτοια ενημέρωση μεταγενέστερα, μετά τη συλλογή των δεδομένων και πριν από τη διαβίβαση τους στην εισπρακτική εταιρία.
Η τελευταία προέβη σε περαιτέρω επεξεργασία (χρήση) των παρανόμως διαβιβασθέντων σ' αυτήν από την εναγομένη προσωπικών δεδομένων του ενάγοντος, καλώντας αυτόν τηλεφωνικώς δια υπαλλήλου της, η οποία αιφνιδιάζοντας τον υιό του ενάγοντος του ζητούσε - χωρίς μάλιστα να τον ενημερώνει για λογαριασμό ποιας εταιρίας τον καλούσε - να της επιβεβαιώσει τα σχετικά με τη ρύθμιση της επίδικης οφειλής του, προκαλώντας τόσο στον ίδιο όσο και στον ενάγοντα μεγάλη ψυχική αναστάτωση, θυμό και οργή από το γεγονός ότι τα απόρρητα κατά τον ως άνω νόμο προσωπικά του δεδομένα είχαν ανακοινωθεί και διαρρεύσει χωρίς καμιά δική του ενημέρωση σε τρίτους.
Οι προαναφερόμενες παρανομίες και υπαίτιες (από πρόθεση) πράξεις και παραλείψεις της εναγομένης (δια των προστιθέντων οργάνων της) προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και προκάλεσαν σ' αυτόν σημαντική ηθική βλάβη, ενώ τα όργανα της εναγομένης, κατά την επεξεργασία (διαβίβαση, λήψη, καταχώρηση, χρήση) των προσωπικών δεδομένων αυτού, χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του, όφειλαν να γνωρίζουν την πιθανότητα επέλευσης της προαναφερόμενης ηθικής βλάβης».
Η απόφαση αποτελεί το πρώτο ράπισμα προς τις εισπρακτικές εταιρίες, καθώς με εφετειακή απόφαση «βάζει φρένο» στη δράση τους, επιδικάζοντας αποζημίωση για προσβολή προσωπικότητας σε δανειολήπτη και απαγορεύοντας στις εταιρίες να καλούν τους οφειλέτες χωρίς προηγούμενη ενημέρωση για τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων.
Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται με δικαστική απόφαση ότι η έλλειψη ενημέρωσης του πολίτη και η συνεχής τηλεφωνική όχλησή του συνιστούν προσβολή προσωπικότητας, που θεμελιώνει δικαίωμα να αξιώσει αποζημίωση. Το Εφετείο Αθηνών ανοίγει το δρόμο για υποβολή εκατοντάδων αντίστοιχων αγωγών, προκειμένου να αμυνθούν οι πολίτες στην παράνομη διαρροή δεδομένων τους και στην ανεπίτρεπτη όχληση από την εισπρακτική εταιρία.
Στην πραγματικότητα, η απόφαση «βόμβα», που επιβάλλει υποχρεωτική αποζημίωση τουλάχιστον 5.869 ευρώ υπέρ του δανειολήπτη σε περίπτωση παραβίασης των προσωπικών του δεδομένων, θέτει φραγμούς στην επεξεργασία και μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών και των κατόχων πιστωτικών καρτών, ενώ βάζει κανόνες στις αλόγιστες τηλεφωνικές κλήσεις των εισπρακτικών εταιριών προς στους οφειλέτες.
Η απόφαση «υπενθυμίζει» στις τράπεζες ότι έχουν τη δέσμια υποχρέωση πριν μεταβιβάσουν τα προσωπικά δεδομένα των πελατών τους που έχουν στην κατοχή τους σε εισπρακτική εταιρία (στοιχεία αστυνομικής ταυτότητας, σταθερά και κινητά τηλέφωνα, οικονομικά δεδομένα κ.λπ.), να ενημερώνουν το δανειολήπτη τους.
Μάλιστα, σχετικά με την υπογραφή του δανειολήπτη στο συνηθισμένο έντυπο δανειακής σύμβασης, που αναφέρει ότι η τράπεζα μπορεί να παραχωρεί στοιχεία του πελάτη της σε δικούς της συνεργάτες (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), η απόφαση τονίζει ότι «δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι ο πολίτης - οφειλέτης έχει ενημερωθεί πλήρως για τη διαρροή των στοιχείων του και την επικείμενη όχλησή του από εισπρακτική εταιρία».
Από την πλευρά τους, οι εισπρακτικές εταιρίες υποχρεούνται μόλις λάβουν τα προσωπικά δεδομένα των δανειοληπτών και πριν αρχίσουν να τηλεφωνούν, να τους ενημερώνουν εγγράφως ότι έχουν τα προσωπικά τους στοιχεία. Ακόμη, οι εισπρακτικές εταιρίες έχουν την υποχρέωση, στο πρώτο τηλεφώνημα που θα κάνουν προς τον οφειλέτη, να του λένε το όνομα του υπευθύνου της εταιρίας, το σκοπό της χρήσης των προσωπικών τους δεδομένων και ότι θα κάνουν χρήση των δεδομένων αυτών.
Οι εφέτες σπεύδουν να υπογραμμίσουν ότι ο νόμος για την προστασία των προσωπικών δεδομένων απαγορεύει την επεξεργασία και μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων, χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του ενδιαφερομένου, ενώ σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι επίμαχοι νομοθετικοί κανόνες που προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα και προκληθεί ηθική βλάβη στο δανειολήπτη, τότε μπορεί ο τελευταίος να αξιώσει χρηματική ικανοποίηση, που το κατώτερο πλαφόν είναι 5.863 ευρώ, σημειώνεται στη δικαστική απόφαση.
Στο σκεπτικό επισημαίνεται δε ότι οι «παρανομίες και υπαίτιες (από πρόθεση) πράξεις και παραλείψεις της τράπεζας προσέβαλαν την προσωπικότητα του δανειολήπτη και προκάλεσαν σ' αυτόν σημαντική ηθική βλάβη».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βάρος της απόδειξης για την προηγούμενη ενημέρωση, τη συγκατάθεση, την οφειλή και την ταυτοποίηση του προσώπου το έχουν το πιστωτικό ίδρυμα και η εισπρακτική εταιρία με την οποία συνεργάζεται και όχι ο δανειολήπτης. Το δικαστήριο με την απόφασή του επιδίκασε στον δανειολήπτη την εύλογη χρηματική ικανοποίηση των 6.000 ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστη από την τράπεζα, ενώ την υποχρέωσε να πληρώσει και τα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται στα 600 ευρώ.
Η αποπληρωμή του δανείου δεν εξελίχθηκε ομαλά, διότι ο ενάγων καθυστέρησε την καταβολή των τριών τελευταίων δόσεων συνολικού ύψους 1.865,83 ευρώ. Έχοντας αξίωση η εναγομένη τράπεζα από τις καθυστερούμενες δόσεις του δανείου, ανέθεσε την είσπραξη της οφειλής αυτής στην εταιρία με την επωνυμία «ΥΠΗΡΕΣΙΑ 800 - ΤΕΛΕΠΕΡΦΟΡΜΑΝΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ», διαβιβάζοντας σ' αυτήν τα παραπάνω προσωπικά δεδομένα του ενάγοντος, μεταξύ των οποίων το τηλέφωνο κατοικίας του, το κινητό και το σταθερό που είχε ο ίδιος δηλώσει ως τηλέφωνο επικοινωνίας στην για χορήγηση πιστωτικής κάρτας, καθώς επίσης και το δυσμενές οικονομικό δεδομένο της οφειλής, χωρίς προηγουμένως να έχει ενημερώσει τον ενάγοντα για τη διαβίβαση αυτή. Η τράπεζα με τις πρωτόδικες προτάσεις της ισχυρίσθηκε ότι κατά τη συλλογή των προσωπικών δεδομένων του ενάγοντος για τη σύμβαση του δανείου είχε προβεί σε σχετική ενημέρωση που εμπεριέχετο σε όρο της σύμβασης.
Το κείμενο όμως αυτό της προσκομιζόμενης σύμβασης, της οποίας το περιεχόμενο είναι αναμφίβολο, ουδόλως αποδεικνύεται από την εναγομένη - που έχει το βάρος απόδειξης της ενημέρωσης κατά τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη ότι αυτή κατά τον παραπάνω χρόνο της συλλογής των δεδομένων είχε ενημερώσει τον ενάγοντα κατά τρόπο σαφή για το σκοπό της επεξεργασίας (διαβίβασης) και για τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες των αποδεκτών, όπως απαιτείτο κατ' άρθρο 1.1 παρ. 1 β, γ. Η τράπεζα εξάλλου δεν επικαλέσθηκε, ούτε απέδειξε ότι είχε προβεί σε τέτοια ενημέρωση μεταγενέστερα, μετά τη συλλογή των δεδομένων και πριν από τη διαβίβαση τους στην εισπρακτική εταιρία.
Η τελευταία προέβη σε περαιτέρω επεξεργασία (χρήση) των παρανόμως διαβιβασθέντων σ' αυτήν από την εναγομένη προσωπικών δεδομένων του ενάγοντος, καλώντας αυτόν τηλεφωνικώς δια υπαλλήλου της, η οποία αιφνιδιάζοντας τον υιό του ενάγοντος του ζητούσε - χωρίς μάλιστα να τον ενημερώνει για λογαριασμό ποιας εταιρίας τον καλούσε - να της επιβεβαιώσει τα σχετικά με τη ρύθμιση της επίδικης οφειλής του, προκαλώντας τόσο στον ίδιο όσο και στον ενάγοντα μεγάλη ψυχική αναστάτωση, θυμό και οργή από το γεγονός ότι τα απόρρητα κατά τον ως άνω νόμο προσωπικά του δεδομένα είχαν ανακοινωθεί και διαρρεύσει χωρίς καμιά δική του ενημέρωση σε τρίτους.
Οι προαναφερόμενες παρανομίες και υπαίτιες (από πρόθεση) πράξεις και παραλείψεις της εναγομένης (δια των προστιθέντων οργάνων της) προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και προκάλεσαν σ' αυτόν σημαντική ηθική βλάβη, ενώ τα όργανα της εναγομένης, κατά την επεξεργασία (διαβίβαση, λήψη, καταχώρηση, χρήση) των προσωπικών δεδομένων αυτού, χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του, όφειλαν να γνωρίζουν την πιθανότητα επέλευσης της προαναφερόμενης ηθικής βλάβης».
Η απόφαση αποτελεί το πρώτο ράπισμα προς τις εισπρακτικές εταιρίες, καθώς με εφετειακή απόφαση «βάζει φρένο» στη δράση τους, επιδικάζοντας αποζημίωση για προσβολή προσωπικότητας σε δανειολήπτη και απαγορεύοντας στις εταιρίες να καλούν τους οφειλέτες χωρίς προηγούμενη ενημέρωση για τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων.
Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται με δικαστική απόφαση ότι η έλλειψη ενημέρωσης του πολίτη και η συνεχής τηλεφωνική όχλησή του συνιστούν προσβολή προσωπικότητας, που θεμελιώνει δικαίωμα να αξιώσει αποζημίωση. Το Εφετείο Αθηνών ανοίγει το δρόμο για υποβολή εκατοντάδων αντίστοιχων αγωγών, προκειμένου να αμυνθούν οι πολίτες στην παράνομη διαρροή δεδομένων τους και στην ανεπίτρεπτη όχληση από την εισπρακτική εταιρία.
Στην πραγματικότητα, η απόφαση «βόμβα», που επιβάλλει υποχρεωτική αποζημίωση τουλάχιστον 5.869 ευρώ υπέρ του δανειολήπτη σε περίπτωση παραβίασης των προσωπικών του δεδομένων, θέτει φραγμούς στην επεξεργασία και μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών και των κατόχων πιστωτικών καρτών, ενώ βάζει κανόνες στις αλόγιστες τηλεφωνικές κλήσεις των εισπρακτικών εταιριών προς στους οφειλέτες.
Η απόφαση «υπενθυμίζει» στις τράπεζες ότι έχουν τη δέσμια υποχρέωση πριν μεταβιβάσουν τα προσωπικά δεδομένα των πελατών τους που έχουν στην κατοχή τους σε εισπρακτική εταιρία (στοιχεία αστυνομικής ταυτότητας, σταθερά και κινητά τηλέφωνα, οικονομικά δεδομένα κ.λπ.), να ενημερώνουν το δανειολήπτη τους.
Μάλιστα, σχετικά με την υπογραφή του δανειολήπτη στο συνηθισμένο έντυπο δανειακής σύμβασης, που αναφέρει ότι η τράπεζα μπορεί να παραχωρεί στοιχεία του πελάτη της σε δικούς της συνεργάτες (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), η απόφαση τονίζει ότι «δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι ο πολίτης - οφειλέτης έχει ενημερωθεί πλήρως για τη διαρροή των στοιχείων του και την επικείμενη όχλησή του από εισπρακτική εταιρία».
Από την πλευρά τους, οι εισπρακτικές εταιρίες υποχρεούνται μόλις λάβουν τα προσωπικά δεδομένα των δανειοληπτών και πριν αρχίσουν να τηλεφωνούν, να τους ενημερώνουν εγγράφως ότι έχουν τα προσωπικά τους στοιχεία. Ακόμη, οι εισπρακτικές εταιρίες έχουν την υποχρέωση, στο πρώτο τηλεφώνημα που θα κάνουν προς τον οφειλέτη, να του λένε το όνομα του υπευθύνου της εταιρίας, το σκοπό της χρήσης των προσωπικών τους δεδομένων και ότι θα κάνουν χρήση των δεδομένων αυτών.
Οι εφέτες σπεύδουν να υπογραμμίσουν ότι ο νόμος για την προστασία των προσωπικών δεδομένων απαγορεύει την επεξεργασία και μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων, χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του ενδιαφερομένου, ενώ σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι επίμαχοι νομοθετικοί κανόνες που προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα και προκληθεί ηθική βλάβη στο δανειολήπτη, τότε μπορεί ο τελευταίος να αξιώσει χρηματική ικανοποίηση, που το κατώτερο πλαφόν είναι 5.863 ευρώ, σημειώνεται στη δικαστική απόφαση.
Στο σκεπτικό επισημαίνεται δε ότι οι «παρανομίες και υπαίτιες (από πρόθεση) πράξεις και παραλείψεις της τράπεζας προσέβαλαν την προσωπικότητα του δανειολήπτη και προκάλεσαν σ' αυτόν σημαντική ηθική βλάβη».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βάρος της απόδειξης για την προηγούμενη ενημέρωση, τη συγκατάθεση, την οφειλή και την ταυτοποίηση του προσώπου το έχουν το πιστωτικό ίδρυμα και η εισπρακτική εταιρία με την οποία συνεργάζεται και όχι ο δανειολήπτης. Το δικαστήριο με την απόφασή του επιδίκασε στον δανειολήπτη την εύλογη χρηματική ικανοποίηση των 6.000 ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστη από την τράπεζα, ενώ την υποχρέωσε να πληρώσει και τα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται στα 600 ευρώ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου